Nowelizacja ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Bezpieczeństwo imprez masowych w kontekście EURO 2012

31 sierpnia 2011 r. Sejm uchwalił ustawę nowelizującą ustawę z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych. Nowelizacja z jednej strony ma stanowić odpowiedź na ostatnie przypadki chuligaństwa stadionowego, a z drugiej strony – ułatwić zachowanie bezpieczeństwa w związku z organizacją przez Polskę turnieju finałowego Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012. Poniżej omawiam niektóre z rozwiązań wprowadzanych przez nowelizację. W kilku miejscach zamieszczam swój krótki komentarz.
1.

Rozszerza się definicję „imprezy masowej artystyczno – rozrywkowej” o coraz bardziej popularną ostatnio rozrywkę (zwłaszcza w czasie dużych imprez sportowych) – zorganizowane oglądanie transmisji telewizyjnych. Taka rozrywka może kwalifikować się pod ustawową definicję gdy będzie odbywać się w sposób publiczny i zorganizowany, a uzyskiwany obraz będzie miał przekątną przekraczającą 3 metry. Oczywiście takie oglądanie będzie podlegać przepisom ustawy tylko wtedy, gdy spełnione są pozostałe wymogi z ustawy, w tym zwłaszcza udostępniona ilość miejsc (ponad 1000 osób „na zewnątrz” lub 500 „wewnątrz”). W praktyce przepis ten dotyczyć będzie głównie transmisji telewizyjnych z zawodów sportowych w pubach, kinach i na otwartych przestrzeniach. Przepis może mieć duże znaczenie w kontekście EURO 2012, w czasie której to imprezy z pewnością wiele miast i firm będzie chciało organizować tzw. strefy kibica.

Wprowadza się do ustawy art. 68 j, na mocy którego do wniosku o zezwolenie na organizację imprezy masowej polegającej na publicznym oglądaniu meczów EURO 2012 (w warunkach jak wyżej), załączyć należy zgodę UEFA lub podmiotu posiadającego stosowne pełnomocnictwo UEFA.

Należy zauważyć, że swoje przepisy w zakresie publicznych pokazów meczów EURO 2012 wydał też organizator tej imprezy: UEFA. Zapewne w oparciu o te przepisy, UEFA wydawać będzie stosowne zgody

2.

Nowelizacja dopuszcza sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów alkoholowych zawierających nie więcej niż 3,5 proc. alkoholu, na imprezie masowej, z wyłączeniem imprezy masowej podwyższonego ryzyka. Będzie musiało się to jednak odbywać wyłącznie w miejscach do tego wyznaczonych. Nie będzie można też sprzedawać napojów alkoholowych w twardych opakowaniach (np. szklanych). Zwraca uwagę fakt, że proponowana górna granica zawartości alkoholu jest niższa niż zawartość alkoholu w większości aktualnie występujących na rynku piw.  Jednocześnie jednak nie uchylono przepisu art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, dopuszczającego możliwość prowadzenia sprzedaży alkoholu (o zawartości powyżej 4,5%) w czasie imprez na otwartym powietrzu, za zezwoleniem i w miejscu wyznaczonym, ani też w żaden sposób nie określono relacji między zakresami obydwu tych regulacji, przez co mogą zachodzić wątpliwości jak należy interpretować nowe przepisy.

3.

Nowelizacja nakazuje rozszerzenie wymogu wyposażenia stadionów piłkarskich w kompatybilne elektroniczne systemy służące do: identyfikacji osób, sprzedaży biletów, kontroli przebywania w miejscu i w czasie trwania meczu piłki nożnej, kontroli dostępu do określonych miejsc oraz weryfikacji informacji o zastosowanych zakazach. Wymóg ten aktualnie dotyczy wyłącznie rozgrywek Ekstraklasy, ale właśnie zostaje rozszerzony na mecze piłkarskie niższych klas rozgrywkowych. Konieczność spełnienia tego wymogu stanowić będzie niewątpliwie utrudnienie i spory koszt dla klubów piłkarskich, a w praktyce raczej dla miast i gmin: właścicieli ośrodków sportu i rekreacji zarządzających obiektami, na których odbywają się mecze piłkarskie. Nowelizacja zakłada dłuższy okres vacatio legis w stosunku do przedmiotowego przepisu. Nowelizacja w tym zakresie ma wejść w życie w odniesieniu do I ligi – z dniem 1 stycznia 2013 r., a w odniesieniu do niższych lig – 1 stycznia 2014 r. Oczywiście wyżej opisane wymogi mają dotyczyć tylko meczów piłkarskich stanowiących imprezy masowe w rozumieniu przepisów obowiązującej ustawy. Nowelizacja przewiduje również stworzenie centralnych baz uczestników meczów piłkarskich – ligi zawodowej (zarządzanej przez spółkę zarządzającą ligą zawodową) i pozostałych klas rozgrywkowych (zarządzaną przez właściwe związki piłki nożnej).

4.

Nowelizacja daje większą elastyczność organizatorom tych imprez masowych, co do których zakłada się zmienną w czasie liczbę uczestników (np. większa ilość uczestników na głównym punkcie programu, a mniejsza przez pozostały czas) – liczebność służby porządkowej i informacyjnej może zmieniać się wraz ze zmieniającą się liczebnością uczestników.

5.

Przewiduje się rozszerzenie możliwości gromadzenia danych osobowych przez Policję po to, aby zapewnić bezpieczeństwo i porządek publiczny podczas EURO 2012, a także zapobiegać popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz wzmocnić możliwości wykrywania i ścigania ich sprawców. Policja będzie mogła pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać, sprawdzać i wykorzystywać informacje, w tym dane osobowe osób mogących potencjalnie stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas turnieju. Chodzi też o dane uzyskane lub przetwarzane przez inne organy, służby i instytucje państwowe, a także dane uzyskane lub przetwarzane przez organy ścigania innych państw. Takie dane będą mogły być wykorzystywane bez wiedzy i zgody tych osób. Przewidziano także przepisy dotyczące tzw. police screening. Oznacza to, że Policja będzie mogła dokonywać prewencyjnych sprawdzeń osób ubiegających się o akredytację UEFA, umożliwiającą wstęp do określonych stref, tak aby uniemożliwić dostęp do tych stref osobom, które w opinii Policji nie powinny mieć do nich dostępu ze względu na ryzyko naruszenia przepisów w zakresie bezpieczeństwa.

6.

W zakresie przepisów o charakterze karnoprawnym, nowelizacja przewiduje karalność zachowań zmierzających do uniemożliwienia identyfikacji uczestnika imprezy masowej (np. poprzez zasłanianie twarzy), a także zmienia Kodeks wykroczeń poprzez wprowadzenie doń przepisu penalizującego posiadanie w miejscu publicznym noża, maczety lub innego niebezpiecznego przedmiotu i wykazywanie zamiaru ich użycia. W przypadku popełnienia wykroczenia z użyciem tych przedmiotów zostanie orzeczony ich przepadek, nawet jeśli nie były one własnością sprawcy. Propozycja ta jest odpowiedzią na tzw. ustawki pseudokibiców, ma też ograniczyć przypadki bezkarnego demonstrowania niebezpiecznych przedmiotów na ulicach czy osiedlach, co może powodować poczucie zagrożenia wśród innych osób. Nowelizacja zakłada zatem karalność samego posiadania niebezpiecznego narzędzia w określonych prawem okolicznościach, przy czym trzeba podkreślić, że chodzi nie tylko o posiadanie niebezpiecznego narzędzia w związku z imprezą masową.

Całkowicie nowym rozwiązaniem jest nowelizacja Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i wprowadzenie tzw. rozprawy odmiejscowionej. Oznacza to, że ujętego sprawcy nie trzeba będzie doprowadzać do sądu, jeśli np. na stadionie będzie miał zagwarantowane uczestnictwo we wszystkich czynnościach sądowych (np. składanie wyjaśnień). Rozprawy odmiejscowione muszą być prowadzone z wykorzystaniem urządzeń gwarantujących przesyłanie na odległość obrazu i dźwięku do dyżurującego sędziego w budynku sądu. Takie rozwiązanie w swoim założeniu ma przyspieszyć karanie za chuligańskie wybryki na stadionach.

Doprecyzowane zostają przepisy dotyczące orzekania przez sąd środka karnego w postaci zakazu wstępu na imprezę masową, co ma umożliwić większość skuteczność w stosowaniu tego środka.

Nowelizacja wchodzi w życie zasadniczo z dniem 12 listopada 2011 r., choć w zakresie niektórych ważnych przepisów (np. o publicznym oglądaniu przekazu telewizyjnego jako formie imprezy masowej i o sprzedaży piwa na imprezach masowych) wchodzi w życie później – z dniem 13 stycznia 2012 r.

Michał Gniatkowski

radca prawny – wspólnik Kancelarii

Amendments to the Act on Safety of Public Events.
Safety of public events in view of UEFA EURO 2012

Polish Parliament has passed amendments to the Act on Safety of Public Events. Amendments are to respond to recent acts of football hooliganism in Poland and provide legal solutions to assure safety during UEFA EURO 2012 in Poland.

The major amendments are as follows:

1.
Public screening shall be deemed as “public event” (with all consequences provided by the Act) whenas certain criteria are met: number of viewers (over 1000 outdoors or over 500 indoors), diagonal of screen over 3 metres. This provision is of most importance in relation to sporting events, which recentlyof late are publically screened in many cinemas and pubs. New regulations shall have to be taken into account while organising “fanzones” in Poland during EURO 2012. UEFA regulations on public screening shall apply, too.

2.
Beer of up to 3,5 % alc. will be permitted for sale at public events, in designated areas. New regulation, however, is unclear as to its scope of application.

3.
Due to safety reasons, football clubs are to be obliged to link their databases including information on their fans. New regulation are to gradually apply to all football leagues (from First Division down).

Michał Gniatkowski
partner, attorney-at-law